top of page
Szukaj

Hiroszima 1945 - recenzja książki

Zdjęcie autora: Lukasz GmerekLukasz Gmerek

16 lipca 1945 roku, o godzinie 5:30 rano, grupa naukowców i wojskowych zgromadzonych w pobliżu miejscowości Alamogordo w stanie Nowy Meksyk ujrzała światło jaśniejsze od słońca w samo południe. Test o kryptonimie Trinity zakończył się pełnym sukcesem – ludzkość uwolniła energię atomu, detonując pierwszą w historii bombę atomową.


Niecały miesiąc później, 6 sierpnia, cały świat poznał istnienie broni masowej zagłady. Z bombowca B-29 Superfortress, nazwanego Enola Gay, pilotowanego przez pułkownika Paula Tibbetsa, zrzucono bombę atomową Little Boy na Hiroszimę, a trzy dni później podobny los spotkał Nagasaki. Japonia doświadczyła niszczycielskiej siły nowej broni Stanów Zjednoczonych.


Książka Hiroszima 1945 autorstwa Chrisa Wallace’a i Mitcha Weissa opowiada historię ściśle tajnego projektu Manhattan, w ramach którego przez siedem lat koncentrowano wysiłki nad stworzeniem bomby atomowej. Autorzy opisują rozmach przedsięwzięcia z różnych perspektyw, wprowadzając głównych aktorów tego projektu i ich role.


Autorzy książki to Chris Wallace i Mitch Weiss. Chris to amerykańskim dziennikarz i prezenter telewizyjny. Jest laureatem wielu dziennikarskich nagród i wyróżnień. Mitch natomiast to ceniony pisarz, dziennikarz śledczy i laureat nagrody Pulitzera. Książka o oryginalnym tytule "Countdown 1945" została wydane w 2020 roku. W języku polskim została opublikowana rok później przez Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.


Wciąż trwa debata, czy użycie broni masowego rażenia przeciwko Japonii było słuszne, zważywszy na ogrom cierpienia i tragiczne skutki dla mieszkańców zbombardowanych miast, głównie cywilów. Czy decyzja podjęta przez prezydenta USA była właściwa? Autorzy zarysowują kontekst długotrwałej, wyczerpującej wojny na Pacyfiku, pokazując, że był to problem daleko bardziej złożony. Z czysto strategicznego punktu widzenia, prezydent Harry S. Truman mógł nie mieć wyboru – przedłużenie wojny konwencjonalnej mogło oznaczać setki tysięcy dodatkowych ofiar. Planowana inwazja aliantów na Wyspy Japońskie, kryptonim Downfall, miała być okupiona ogromnym kosztem.


Autorzy książki poruszają także kwestię moralności tej decyzji. Czy Amerykanie mieli prawo przetestować swoją nową broń w taki sposób? Czy szybsze zakończenie wojny usprawiedliwiało taką skalę zniszczenia, śmierci i rozpaczy, a także długofalowe skutki chorób popromiennych? Pytania te, choć bez jednoznacznych odpowiedzi, skłaniają do refleksji. Autorzy poświęcają również uwagę moralnym dylematom naukowców zaangażowanych w projekt Manhattan, znanych fizyków oraz samego prezydenta Trumana, który objął urząd na 116 dni przed zrzuceniem bomby, po nagłej śmierci Roosevelta.


Autorzy poświęcają część książki na opis wydarzeń oraz na przedstawienie perspektywy osób znajdujących się blisko strefy zero podczas i po wybuchu bomby, jednak zabrakło w niej szerszego opisu długofalowych skutków i następstw użycia broni atomowej. To może być pewne niedopatrzenie, bo głębsze wprowadzenie do konsekwencji użycia tej broni mogłoby bardziej skłonić czytelników do refleksji. Mimo to książka w przystępny sposób przybliża obraz wojny na Pacyfiku i plany jej zakończenia, co pozwala lepiej zrozumieć motywacje ludzi podejmujących wtedy takie a nie inne decyzje. Dowiadujemy się także, że wiele kwestii było wówczas złożonych i niejasnych, a udział w projekcie Manhattan przyprawiał wielu jego uczestników o bezsenność.


Osobiście odczuwam niedosyt, jeśli chodzi o szczegóły techniczne dotyczące działania bomby oraz wyzwań, przed jakimi stawali naukowcy. Znalazło się kilka wątków, które według mnie nie wiele wniosły i mogłyby zostać zasadniczo pominięte na rzecz głębszej analizy technologicznej.


Książkę czyta się łatwo i przyjemnie, a sposób ułożone rozdziałów w formie odliczania czasu do momentu kulminacyjnego nadaje jej dobrego tempa. Polecam ją każdemu, kto chciałby zrozumieć moralne, polityczne i wojenne tło projektu Manhattan. Jeśli jednak czytelnika interesują głównie kwestie naukowe i techniczne dotyczące budowy bomby atomowej, to może on poczuć spory niedosyt.

5 wyświetleń0 komentarzy

Comments

Rated 0 out of 5 stars.
No ratings yet

Add a rating
bottom of page